Ouderlijk gezag, erkenning en gerechtelijke vaststelling van het vaderschap
Wordt een kind binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren, dan hebben beide ouders automatisch het gezag. Bij erkenning zal dat in de meeste gevallen ook zo zijn, indien het kind erkend is na 1 januari 2023. Indien dat voor die tijd is gebeurd, kan de vader samen met de moeder het gezamenlijk gezag verkrijgen door een gezamenlijk verzoek in te dienen bij de rechtbank.
In situaties waarin de verwekker van het kind weigert het kind te erkennen of de verwekker voor die tijd overlijdt, kan de moeder onder bepaalde voorwaarden (waarbij rekening gehouden moet worden met termijnen) een verzoek tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap doen bij de rechtbank. Vertegenwoordiging door een advocaat is noodzakelijk. Ook het kind kan een verzoek tot gerechtelijke vaststelling vaderschap doen. Daarvoor geldt géén uiterste termijn: het kind kan altijd een verzoek indienen. Een minderjarig kind wordt in een dergelijke procedure vertegenwoordigd door een bijzondere curator. De verwekker van het kind kan zelf geen verzoek doen tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. Als de moeder toestemming voor erkenning weigert, kan de verwekker wel vervangende toestemming aan de rechtbank vragen en via erkenning zijn juridisch vaderschap tot stand brengen. Voor een toewijzing van het verzoek moet vaststaan wie de verwekker van het kind is. Als het vaderschap door de man wordt betwist, dan zal de rechter een DNA-onderzoek bevelen. Weigert de man hieraan mee te werken of is DNA-onderzoek niet mogelijk, bijvoorbeeld omdat de vermeende verwekker na overlijden is gecremeerd (in andere gevallen kan vaak nog DNA materiaal worden gerecupereerd), dan kan de rechter uit andere bewijsmiddelen toch de conclusie trekken dat de man de verwekker is van het kind, als sprake is van concrete, objectieve en verifieerbare aanwijzingen die het verwekkerschap van de overledene ondersteunen.
De gerechtelijke vaststelling van het vaderschap heeft verstrekkende juridische gevolgen. Zo ontstaat met terugwerkende kracht vanaf de geboorte een familierechtelijke band, de man wordt de juridische vader van het kind én onderhoudsplichtig, het kind wordt erfgenaam van de man (maar ook omgekeerd indien het kind eerde overlijdt), het kind kan de naam van de man krijgen en het kind krijgt de Nederlands nationaliteit als de man Nederlander is.
Verder Advocatuur & Mediation heeft veel proceservaring op dit gebied, ook in zaken waarin de verwekker reeds is overleden en in internationale zaken (denk daarbij aan ouders en kinderen met verschillende nationaliteiten of woonplaatsen in verschillende landen), waarvoor geprocedeerd wordt bij de rechtbank Den Haag.
Wezenlijk verschillend van de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap is de, waarbij de verwekker van het kind wél de juridische vader van het kind wordt. Bij een vaderschapsactie wordt alleen een kinderalimentatie vastgesteld. Immers, de verantwoordelijkheid voor de kosten van een kind ligt bij beide ouders, ongeacht of het vaderschap is vastgesteld